Κάθε χρόνο ο Νοέμβρης είναι ένας πολύ ιδιαίτερος μήνας. Είναι ο μήνας που μας ξυπνά την ιστορική μνήμη της εξέγερσης του ’73, και ακόμη περισσότερο ο μήνας που έρχεται να μας θυμίσει την τεράστια αναγκαιότητα για αγώνες στο σήμερα. Το Νοέμβρη του ’73 με πυροδότη το φοιτητικό κίνημα, ξέσπασε μία κοινωνική αναταραχή. Αυτή η αναταραχή έχοντας στους κόλπους της φοιτητές, νεολαίους και εργαζομένους κλόνισε σε τέτοιο σημείο την χούντα των συνταγματαρχών ώστε μαζι με τις φυλακές, τις εξορίες, τα βασανιστήρια, τις δολοφονίες των αντιπάλων του καθεστώτος, αλλά και η Κυπριακή τραγωδία , να την κάνουν να πέσει σαν χάρτινος πύργος λίγους μήνες μετά.
7 χρόνια γύψος
Η χούντα επιβλήθηκε με το στρατιωτικό πραξικόπημα τα ξημερώματα τις 21ης Απριλίου 1967, με επικεφαλής τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τους συνταγματάρχες Γεώργιο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μακαρέζο. Κατέλυσαν το κοινοβουλευτικό πολίτευμα στην Ελλάδα και επέβαλλαν μία στυγνή δικτατορία, που διήρκεσε επτά χρόνια. Οι στρατηγοί, το Παλάτι, αρκετοί πολιτικοί και οι Αμερικανοί καλόβλεπαν μία μικρής διάρκειας συνταγματική εκτροπή, που θα διαμόρφωνε την πολιτική κατάσταση της χώρας προς όφελός τους, και αυτό γιατί η Ελλάδα ήταν μια φτωχή χώρα όπου ο κόσμος λόγο της ανεργίας και τις φτώχειας έφευγε μετανάστης στο εξωτερικό, η έλλειψη δημοκρατικών ελευθεριών , η αστυνομική καταστολή και οι πολιτικές αναταραχές ήταν συνεχείς από το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου μέχρι τότε. Έτσι η Ελλάδα «μπήκε στον γύψο».
Την ίδια μέρα άρχισαν και οι συλλήψεις απλών πολιτών, ενώ είχαμε και τα πρώτα θύματα. Τα όργανα της Χούντας δολοφονούν στον Ιππόδρομο, που είχε μετατραπεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, το Παναγιώτη Ελή, ενώ ένας στρατιώτης πυροβολεί τη νεαρή Αθηναία Μαρία Καλαυρά, γιατί δεν υπάκουσε στις διαταγές του. Δέκα ημέρες αργότερα, η Χούντα ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες ανέρχονταν σε 6.509 άτομα, στη συντριπτική τους πλειονότητα αριστερών πεποιθήσεων.
Η επιβολή του στρατιωτικού καθεστώτος, δημιούργησε κλίμα αβεβαιότητας προς την Ελλάδα διεθνώς. μέσα σε μια πενταετία (1966-1971), το εξωτερικό χρέος υπερδιπλασιάστηκε και συνολικά υπολογίζεται ότι έφτασε το ύψος των 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
- Οι εργαζόμενοι μετανάστευαν μαζικά προς το εξωτερικό από το 1963-1974 περίπου 472.000 έφυγαν μετανάστες στο εξωτερικό , Γερμανία, Βέλγιο κλπ.
- Οι μισθοί έμειναν παγωμένοι και τα προϊόντα ακρίβαιναν, οι μόνοι μισθοί που στην αυξήθηκαν ήταν αυτοί των χρήσιμων υπαλλήλων του καθεστώτος, των στρατιωτικών.
- Η δικτατορία της 21ης Απρίλη για να μπορέσει να μπορέσει να κυβερνήσει, απαγόρευσε τα πολιτικά κόμματα, διέλυσε τα εργατικά και επαγγελματικά σωματεία, διέλυσε κάθε οργάνωση που είχε κάποιο κοινωνικό περιεχόμενο. Απέλυσε τους δικαστικούς και διόρισε δικούς της. Εγκατέστησε στρατοδικεία σε ολόκληρη τη χώρα.
Η χούντα χρησιμοποιεί το δημόσιο χρήμα για να δημιουργήσει γύρω της αφοσιωμένους ανθρώπους. Το συνολικό ύψος των «χορηγηθέντων» δανείων ήταν 1.519.000.000 δρχ. Τα δισεκατομμύρια σκορπιούνται σε φίλους και γνωστούς, που υποτίθεται ότι κάνουν κάποια δημόσια έργα ή έχουν κάποια αποστολή στην ουσία μισθοδοτούν ένα πλήθος χαφιέδων που παρακολουθούν όλη τη χώρα σε κάθε τους βήμα.
Εφημερίδες και περιοδικά έκλεισαν , επιτρεπόταν μόνο ότι υποστήριζε τη Χούντα, όποιος τολμούσε να αντιδράσει ή να μιλήσει υπέφερε. Η Χούντα είχε μια μεγάλη ποικιλία από μέρη άλλα και μέσα για τιμωρία τα οποία τα είχε κληρονομήσει από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Ήταν τα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ, οι γενικές ασφάλειες, οι τόποι εξορίας Μακρόνησος , Αϊ- Στράτης, Γυάρος, Ικαρία , Ανάφη , αλλά και όλες οι άλλες φυλακές. Εκεί ο κόσμος και οι αγωνιστές υπέφεραν , καταδικασμένοι για τις απόψεις τους , απομονωμένοι από τις οικογένειές τους, χωρίς χρήματα. Τα βασανιστήρια που τους έκαναν 1) ραβδισμοί και χτυπήματα σε ολόκληρο το σώμα 2)φάλαγγα 3) ασφυξία 4) ανάποδο κρέμασμα 5) εγκαύματα 6)ξερίζομα των νυχιών 7) ηλεκτροσόκ κλπ.
Το χρονικό της εξέγερσης
Οι Φοιτητές από τις αρχές του 1973 βρίσκονταν σε διαρκή αναβρασμό. Πρώτος σταθμός ήταν η εξέγερση στη Νομική. Η κατάληψη της Νομικής Σχολής από τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών άρχισε την Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου 1973 και έληξε ύστερα από σχεδόν 35 ώρες, την επομένη το βράδυ.
Στις 5 Φεβρουαρίου οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφασίζουν γενική αποχή από τα μαθήματα. Στις 13 Φεβρουαρίου η δικτατορία απαντά με ένα νομοθετικό διάταγμα, βάσει του οποίου θα διακόπτεται η αναβολή στρατεύσεως των φοιτητών που θα κάνουν αποχή. Την ίδια ημέρα και την επομένη γίνεται συγκέντρωση και διαδήλωση μέσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η Αστυνομία παραβιάζει το πανεπιστημιακό άσυλο, εισβάλλει στο Πολυτεχνείο και συλλαμβάνει 11 φοιτητές που τους παραπέμπει σε δίκη. Παράλληλα η δικτατορία προβαίνει σε διακοπή της αναβολής στράτευσης δεκάδων φοιτητών. Στις 16 Φεβρουαρίου καταλαμβάνεται για λίγο η Νομική Σχολή της Αθήνας, ενώ αρχίζει η δίκη των 11 συλληφθέντων στο Πολυτεχνείο.
Την Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου φοιτητές της Φιλολογίας και της Νομικής καταλαμβάνουν το κτίριο της Νομικής.
Φτάνοντας 17 Νοέμβρη
Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 1973, ώρα 9 π.μ. Εκατοντάδες φοιτητές του Πολυτεχνείου συγκεντρώνονται στο προαύλιο του Ιδρύματος. Αρχίζουν συνελεύσεις. Συγκέντρωση γίνεται και στη Νομική που αποφασίζει να κατευθυνθεί στο Πολυτεχνείο. Η Πατησίων δονείται από τα συνθήματα κατά της χούντας. Η Ασφάλεια κινητοποιείται και καλεί τους συγκεντρωμένους να αποχωρήσουν..
Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 1973. Η κατάληψη αποτελεί πόλο έλξης του λαού της Αθήνας που αρχίζει να συρρέει στο Πολυτεχνείο. Ως τις 9.30 το βράδυ η κατάληψη έχει πυκνώσει ενώ ο λαός στους γύρω από το Πολυτεχνείο δρόμους, φωνάζει αντιαμερικανικά και αντιχουντικά συνθήματα.
Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 1973. Μπαίνουν σε λειτουργία οι πομποί του ραδιοφωνικού σταθμού, οι οποίοι μεταφέρουν το μήνυμα του αγώνα σε όλη την Αθήνα που παρακολουθεί τα γεγονότα. Στις 9 το πρωί στήνονται τα πρώτα οδοφράγματα και σχηματίζονται δύο μεγάλες διαδηλώσεις στην Πανεπιστημίου και στη Σταδίου. Το μεσημέρι επιτροπή των αγροτών από τα Μέγαρα, που είχαν ξεσηκωθεί ενάντια στις απαλλοτριώσεις της γης τους, επισκέπτονται τη Συντονιστική Επιτροπή και ο σταθμός μεταδίδει: «Ο λαός των Μεγάρων στέκεται και υπόσχεται να αγωνιστεί στο πλευρό του φοιτητικού και εργαζόμενου λαού… Ο αγώνας είναι κοινός… Δεν είναι μόνο για την πόλη των Μεγάρων ή το Πολυτεχνείο… Είναι για την Ελλάδα. Για το λαό της που θέλει να καθορίσει τη ζωή του. Να πορευτεί στο δρόμο της προκοπής. Βασική προϋπόθεση, η ανατροπή της δικτατορίας και η αποκατάσταση της δημοκρατίας».
Οι συγκεντρωμένοι έξω από το Πολυτεχνείο τραγουδάνε το «πότε θα κάνει ξαστεριά».
Στις 7 το απόγευμα μεγάλη διαδήλωση κατευθύνεται στο Πολυτεχνείο και η Αστυνομία χτυπάει. Εμφανίζονται τεθωρακισμένα της Αστυνομίας και πέφτουν οι πρώτοι πυροβολισμοί. Στη Σόλωνος, στην Κάνιγγος, στη Βάθη, στην Αριστοτέλους, στην Αλεξάνδρας, στην πλατεία Αμερικής γίνονται μάχες σώμα με σώμα. Στις 9.30 η Αστυνομία απαγορεύει την κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας μέχρι νεοτέρας διαταγής. Στις 11 το βράδυ ο ραδιοσταθμός και τα μεγάφωνα καλούν τον κόσμο να μη φύγει. Οι αύρες έχουν κυκλώσει το χώρο του Πολυτεχνείου και τα δακρυγόνα έχουν πνίξει την περιοχή.
Σάββατο 17 Νοεμβρίου. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, τα πρώτα τανκς εμφανίζονται, ενώ στο νοσοκομείο που οργανώθηκε στο Πολυτεχνείο, μεταφέρονται όλο και περισσότεροι νεκροί και τραυματίες.
Ώρα 2.50, ξημερώματα του Σαββάτου 17 Νοεμβρίου. Ο επικεφαλής αξιωματικός με μια κίνηση του χεριού του, δίνει την εντολή να ξεκινήσει το τανκ. Η πόρτα πέφτει και το τανκ συνεχίζει την πορεία του φτάνοντας μέχρι τις σκάλες του κτιρίου «Αβέρωφ». Μαζί του μπαίνουν άνδρες της Ασφάλειας και άντρες των ΛΟΚ. Πέφτουν πυροβολισμοί. στις εξόδους τούς περιμένουν αστυνομικοί με πολιτικά είτε συλλαμβάνουν είτε κυνηγάνε κόσμο.
Οι νεκροί του πολυτεχνείου:
1. Σπυρίδων Κοντομάρης (ετών 57, δικηγόρος, 16.11.1973, ώρα 20.30).
2. Διομήδης Κομνηνός (ετών 17, μαθητής, 16.11.1973, ώρα 21.30).
3. Σωκράτης Μιχαήλ (ετών 57, εμπειρογνώμων ασφαλιστικής εταιρείας, 16.11.1973, ώρα μεταξύ 22.30 & 23.00).
4. Βασίλειος Φάμελλος (ετών 26, ιδιωτικός υπάλληλος, 16.11.1973, ώρα 23.30).
5. Torill Engeland Magrette (ετών 22, 16.11.1973, φοιτήτρια, ώρα 23.30).
6. Γεώργιος Σαμούρης (ετών 22, 16.11.1973, φοιτητής ώρα 24.00).
7. Δημήτριος Κυριακόπουλος (ετών 35, οικοδόμος 16.11.1973, βραδυνή ώρα ).
8. Σπύρος Μαρίνος (Γεωργαράς) (ετών 35, ιδιωτικός υπάλληλος, 16.11.1973, βραδυνή ώρα).
9. Νικόλαος Μαρκούλης (ετών 24, εργάτης, 17.11.1973, πρωινή ώρα).
10. Αικατερίνη Αργυροπούλου (ετών 76, 17.11.1973, ώρα 10.00).
11. Στυλιανός Καραγεωργής (ετών 19, οικοδόμος, 17.11.1973, ώρα 10.15).
12. Μάρκος Καραμανής (ετών 23, ηλεκτρολόγος, 17.11.1973, ώρα 10.30).
13. Αλέξανδρος Σπαρτίδης (ετών 16, μαθητής 17.11.1973, ώρα 10.30-11.00).
14. Δημήτριος Παπαϊωάννου (ετών 60, διευθυντής ταμείου αλευροβιομηχάνων, 17.11.1973, ώρα 11.30).
15. Γεώργιος Γερτζίδης (ετών 48, εφοριακός υπάλληλος, 17.11.1973, ώρα 11.30).
16. Βασιλική Μπεκιάρη (ετών 17, μαθήτρια, 17.11.1973, ώρα 12.00).
17. Δημήτρης Θεοδωράς (ετών 5 1/2, 17.11.1973, ώρα 13.00).
18. Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας (ετών 43, ταχυδακτυλουργός, 17.11.1973, ώρα 13.00).
19. Αλέξανδρος Παπαθανασίου (ετών 59, συνταξιούχος εφοριακός, 18.11.1973, ώρα 10.00).
20. Ανδρέας Κούμπος (ετών 63, βιοτέχνης, 18.11.1973, ώρα 11.00).
21. Μιχαήλ Μυρογιάννης (ετών 20, ηλεκτρολόγος, 18.11.1973, ώρα 12.00).
22. Κυριάκος Παντελεάκης (ετών 43, δικηγόρος, 18.11.1973, ώρα 12.00-12.30).
23. Ευστάθιος Κολινιάτης (ετών 47, 18.11.1973).
24. Ιωάννης Μικρώνης (ετών 22 φοιτητής, συμμετείχε στην κατάληψη του Πανεπιστημίου Πατρών).
…Και δεκάδες άλλοι στις εξορίες και στα βασανιστήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ.
Φτάνοντας στο Σήμερα
41 χρόνια μετά, έχουμε και πάλι απέναντί μας μία χούντα. Όχι την χούντα των συνταγματαρχών αλλά μία οικονομική χούντα που έχει πετάξει από πάνω της κάθε δημοκρατικό προσωπείο, πραξικοπηματική που χαίρει τεράστιας απονομιμοποίησης και λαϊκής κατακραυγής. Μέσα σε αυτή την μαύρη συγκυρία κάθε κομμάτι του συνθήματος ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ που πρωταγωνίστησε το Νοέμβρη του ’73 είναι πιο επίκαιρο από ποτέ και έρχεται να μας θυμίσει ότι ξανά σήμερα πρέπει να παλέψουμε για τα δικαιώματα μας που θυσιάζονται στο βωμό της καπιταλιστικής κρίσης.
Ψωμί γιατί κυβερνήσεις μαζί με την ΕΕ και το ΔΝΤ έχουν οδηγήσει τον κόσμο της εργασίας στα όρια της φτώχειας και κάτω από αυτά. Η πολιτική που εφαρμόζουν έχει στείλει εκατομμύρια κόσμου στην ανεργία, έχει ρίξει τους μισθούς και τις συντάξεις σε επίπεδα που δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις βασικές ανάγκες. Έχοντας φτάσει τα πραγματικά ποσοστά ανεργίας στους νέους στο 55%.
Παιδεία γιατί γινόμαστε μάρτυρες της πιο συνολικής και αντιδραστικής επίθεσης σε αυτήν. Γιατί, με την εφαρμογή των νόμων Διαμαντοπούλου και Αρβανιτόπουλου, η δημόσια και δωρεάν παιδεία θα είναι μία ανάμνηση. Ο υπουργός παιδείας, έχει το θράσος να δηλώνει, από τη μία, πως τα κενά των εκπαιδευτικών δεν θα καλυφθούν την τρέχουσα σχολική χρονιά και από την άλλη να απειλεί μαθητές και εκπαιδευτικούς πως όσες ώρες χαθούν λόγω των καταλήψεων θα καλυφθούν με κόψιμο εκδρομών, σχολικών αργιών και με παράταση του σχολικού έτους. Την ίδια στιγμή εκστασιάζεται στην ιδέα τα σχολικά κενά να καλυφθούν με εθελοντές εκπαιδευτικούς προβάλλοντας το καρότο της επιπλέον μοριοδότησης σε έναν μελλοντικό διαγωνισμό του ΑΣΕΠ.
Ελευθερία, γιατί αυτή τη στιγμή έχουν καταλύσει κάθε έννοια δημοκρατίας σε κάθε επίπεδο. Δε διστάζουν να συλλαμβάνουν και να βασανίζουν κόσμο, να απαγορεύουν ρητά κινητοποιήσεις, να κόβουν τηλεοπτικές εκπομπές και να συλλαμβάνουν δημοσιογράφους που τολμάνε να ξεστομίσουν έστω και μία λέξη που αμφισβητεί την κυρίαρχη πολιτική. Το ίδιο πολίτευμα που χρησιμοποιεί και το ακραίο όπλο της Χρυσής Αυγής. Που προσπαθούν μεθοδευμένα να χρεώσουν τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα στους μετανάστες και όχι σε όσους εφαρμόζουν την πολιτική της εξαθλίωσης. Αυτό το πρόσωπο, όμως, είναι το πρόσωπο στο οποίο χαράσσεται ο φόβος τη στιγμή που βλέπει το κίνημα σε ανάταση. Χαράσσεται ο φόβος και ο πανικός και γι αυτό προσπαθεί να εξαφανίσει κάθε δημοκρατικό δικαίωμα.
Όλα τα παραπάνω απαντούν με τον πιο έκδηλο τρόπο σε αυτούς που προσπαθούν να μετατρέψουν κάθε χρόνο την 17 Νοέμβρη σε μία επετειακού χαρακτήρα γιορτή κρύβοντας τον επίκαιρο χαρακτήρα της. Αυτούς που αναδεικνύουν την εξέγερση του Πολυτεχνείου ως το ιστορικό γεγονός που εγγυήθηκε την σημερινή «δημοκρατία». Αυτούς που κάνουν ότι ξεχνούν ότι το σύνθημα ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και τα βαθύτερα αιτήματα του ’73 δεν έχουν καλυφθεί ούτε στο ελάχιστο από την μέχρι σήμερα πραγματικότητα.
Καλούμε όλους, όλες να συμμετάσχουμε στην αντιιμπεριαλιστική πορεία
προς την Αμερικάνικη πρεσβεία την Δευτέρα 17/11
Υλικό Πηγές:
«Λαμόγια» … στο χακί – Τα απίστευτα σκάνδαλα της χούντας
http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/lamogia-sto-xaki-ta-apisteyta-skandala-tis-xoyntas-toy-dionysi-eleytheratoy
Χούντα 1967-’74: το χρονικό, τα «οφέλη», τα σκάνδαλα, η δίκη & ο πολιτισμός
http://www.aksioprepeiakantoxh.com/thematikes/istoria/922-xounta-1967-74
Στιγμές του φοιτητικού κινήματος: 1973
http://www.vrahokipos.net/old/history/gr/polytexneio/1973.htm
Ντοκουμέντα του Πολυτεχνείου
https://ergatikilesxikallitheas.wordpress.com/%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%85/
