SALT OF THE EARTH

Μια από τις πιο τολμηρές πολιτικές ταινίες στην Ιστορία του Αμερικανικού Κινηματογράφου, «Το Αλάτι της Γης» είναι βασισμένη σε μια πραγματική απεργία, και χρησιμοποιεί εργάτες του ορυχείου στο καστ της. Αποτελεί ένα σπάνιο παράδειγμα αμερικανικής ταινίας που προωθεί τον κοινωνικό ρεαλισμό. Η ταινία αποκαλύπτει τις άθλιες συνθήκες εργασίας και ζωής της Μεξικανο-αμερικανικής κοινότητας και την σκληρή εκμετάλλευση των κατοίκων από τους λευκούς (Αγγλο- Αμερικάνους, όπως αποκαλούνται) βιομηχάνους.

Κάποτε η γη ανήκε στην κοινότητα, η Εταιρεία Ψευδαργύρου, όμως, ήρθε ξαφνικά, ανέλαβε την εκμετάλλευσή της κι άφησε στους κατοίκους την «επιλογή» είτε να φύγουν ή να δεχτούν να εργαστούν με εξαιρετικά χαμηλούς μισθούς κι άθλιες συνθήκες.

Αναγκάζονται να ζουν σε σπίτια που ανήκουν στη διεύθυνση, να ψωνίζουν σε καταστήματα που ανήκουν στη διεύθυνση. Τα σπίτια είναι καλύβες ανθυγιεινές και χωρίς υδραυλικά. Τα καταστήματα πουλούν τα προϊόντα τους σε πολύ υψηλές τιμές, πράγμα που αναγκάζει τους εργάτες να ζουν χρεωμένοι. Οι συνθήκες ασφαλείας για τους εργάτες είναι ανύπαρκτες, ειδικά αν συγκριθούν μ’ αυτές των ορυχείων όπου εργάζονταν λευκοί. Ενώ στους λευκούς επιτρέπεται να δουλεύουν σε ζευγάρια, οι Μεξικάνοι αναγκάζονται να διεκπεραιώνουν τις πιο επικίνδυνες εργασίες μόνοι, κι όταν διαμαρτύρονται, η διεύθυνση τους απειλεί με απολύσεις.

Η αστυνομία συνωμοτεί με τους ιδιοκτήτες του ορυχείου για να σπάσει η απεργία, διαλύοντας τις συγκεντρώσεις των απεργών. Βρίζοντας και χρησιμοποιώντας ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς, αλλά και σωματική βία, η αστυνομία συλλαμβάνει έναν από τους εργάτες, τον Ραμόν κι ύστερα τον κατηγορεί για αντίσταση κατά της αρχής. Καθώς η απεργία συνεχίζεται, διώχνει τους εργάτες από τα σπίτια τους και καταστρέφει τις περιουσίες τους.

Η απεικόνιση των Μεξικάνων και των μεταναστών στην ταινία δεν ανταποκρίνεται στα πρότυπα του Χόλιγουντ. Δεν παρουσιάζονται ως τα τίμια θύματα που αποζητούν να κερδίσουν την εύνοια του λευκού. Στο «Αλάτι της Γης» οι απεργοί είναι υπερήφανοι αγωνιστές. Οι διαπραγματεύσεις με τη διεύθυνση αποτυγχάνουν, ένας εργάτης τραυματίζεται κι οι απεργοί αποχωρούν και αναδιοργανώνονται. Είναι η σειρά των γυναικών να αναλάβουν δράση. Οι γυναίκες παρατάσσονται ως ανταπεργοσπάστριες και διεκδικούν, εκτός των άλλων, ισότητα και ίση αντιμετώπιση από τους άνδρες.

Μεγάλη νίκη αποτελεί η συνειδητοποίηση ότι η προκατάληψη και η κακή μεταχείριση είναι συνθήκες που δεν επιβάλλονται πάντα και μόνο από εξωτερικούς παράγοντες.

Το Αλάτι της Γης γυρίστηκε μ’ ένα μικρό προϋπολογισμό και με τη βοήθεια των εργατικών συνδικάτων, μποϋκοταρίσθηκε όμως από την κινηματογραφική βιομηχανία και τον Τύπο, που την υποδέχθηκε σαν «κόκκινη» προπαγάνδα. Το συνεργείο και οι ηθοποιοί δέχθηκαν πολυάριθμες απειλές κι επιθέσεις από την Κου-Κλουξ-Κλαν κι άλλες αντιδραστικές οργανώσεις των ΗΠΑ, ενώ η Μεξικάνα ηθοποιός, Ροζάουρα Ρεβουέλτας συνελήφθη πριν τελειώσουν τα γυρίσματα κι απελάθηκε από τις ΗΠΑ, γιατί τάχα είχε περάσει παράνομα τα σύνορα. Όταν η ταινία τελείωσε κανένας κινηματογράφος δε δέχθηκε να την προβάλει. Έτσι το Αλάτι της Γης προβλήθηκε μόνο στο παράλληλο κύκλωμα κι ως το 1964 ήταν ουσιαστικά απαγορευμένο στην Αμερική. Μπόρεσε όμως να προβληθεί σε μερικά διεθνή φεστιβάλ της Ευρώπης κι από κει να γίνει πλατιά γνωστό σε όλο τον κόσμο, χάρη στην υποστήριξη του Ζωρζ Σαντούλ κι άλλων προοδευτικών κριτικών του κινηματογράφου.

Το σενάριο εμπνέεται από μια αληθινή ιστορία απεργίας σ’ ένα ορυχείο του Νέου Μεξικού, που έγινε το 1951. Ο σεναριογράφος Μάικλ Γουίλσον ήταν παρών στα γεγονότα κι έγραψε το αρχικό σενάριο στηριγμένος στις προσωπικές του εμπειρίες. Στη συνέχεια το σενάριο συζητήθηκε σε διάφορες συγκεντρώσεις των μεταλλωρύχων και τροποποιήθηκε σύμφωνα με τις υποδείξεις τους. Για να είναι μάλιστα η ταινία όσο πιο αυθεντική γίνεται, ζητήθηκε από πολλούς εργάτες να παίξουν οι ίδιοι τους ρόλους τους, όπως ο Χουάν Σακόν για παράδειγμα που ήταν πρόεδρος του συνδικάτου.

Εταιρία Διανομής: New Star