ΓΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ |
LAND AND FREEDOM
Πολιτική 1995 | Έγχρ. | Διάρκεια: 109′
Αγγλο-ισπανική ταινία, σκηνοθεσία Κεν Λόουτς
με τους: Ίαν Χαρτ, Ροζάνα Πάστορ, Τομ Γκιλρόι
Μια νεαρή κοπέλα, με αφορμή το θάνατο του κομμουνιστή παππού της (Ian Hart), ψάχνει στα πράγματά του και ανακαλύπτει ότι το 1936 είχε πάει να πολεμήσει στην Ισπανία κατά του Φράνκο. Μέσα λοιπόν από τα προσωπικά του πράγματα, φωτογραφίες και αποκόμματα εφημερίδων ξετυλίγεται η ιστορία του νεαρού κομμουνιστή άνεργου.
Ο Λόουτς παρόλο που χτίζει όλη την ταινία γύρω από τον χαρακτήρα του Ian Hart εντούτοις δε δημιουργεί έναν ήρωα με «θεϊκή υπόσταση». Αυτό το αντιλαμβανόμαστε από την αρχή όταν και ο πρωταγωνιστής εξηγεί στη φίλη του τα κίνητρα που τον ωθούν να κάνει το ταξίδι. Γιατί πηγαίνει λοιπόν στην Ισπανία; Γιατί δεν έχει γυναίκα και παιδιά και γιατί είναι άνεργος! Κίνητρα εμποτισμένα με το στοιχείο της ανθρώπινης αδυναμίας.
Ο χαρακτήρας του Ian Hart είναι ο πυρήνας της ταινίας γύρω από τον οποίο ο Λόουτς βρίσκει την ευκαιρία να κάνει ένα σχόλιο για τον κομμουνισμό, την αριστερά και τη διάσπασή της που σε τελική ανάλυση οδηγεί στη συντριβή της. Δύο τα χαρακτηριστικά και κομβικά σημεία στην ταινία: Αφενός όταν μετά την απελευθέρωση ενός χωριού από τις δυνάμεις του Φράνκο, οι επαναστάτες συγκρούονται για το αν θα εφαρμόσουν τον κολεκτιβισμό. Έχουν χωθεί πίσω από ιδεολογικά χαρακώματα υφαίνοντας φανταστικούς εχθρούς, αγνοώντας τον πραγματικό εχθρό, τον Φράνκο. Αφετέρου όταν καλούνται να αποφασίσουν αν θα ενταχθούν σε οργανωμένο στρατό ή όχι. Η σύγκρουση των επαναστατών είναι αναπόφευκτη. Αυτή τη φορά όμως η σύγκρουση δεν είναι λεκτική αλλά σώμα με σώμα. Τελικά ποιοι έχουν δίκιο; Οι σταλινικοί ή οι αγωνιστές του POUM (αντισταλινικό κίνημα); Ο ήρωας περιπλανιέται…
Έτσι περιπλανιόμαστε κι εμείς. Δεν είναι κακό να αλλάζεις ιδέες ούτε την άποψη σου πίσω από την οποία ήσουν περιχαρακωμένος. Η ιστορία θα σου δείξει το δρόμο, και η ιστορία θα δείξει αν ο αγώνας σου δικαιώθηκε. Γιατί κάθε αγώνας έχει νόημα και περιμένει τη δικαίωσή του από το πλήρωμα του χρόνου, από τους μεταγενέστερους. Ωστόσο όποιος αδυνατεί να συντρίψει «ιδεολογικές εμμονές», αδυνατεί και να εγείρει ένα καινούριο αύριο. Ο εχθρός σε έχει καταστρέψει εκ των έσω!
Με ένα καταπληκτικό «αντίστροφο μοντάζ» ο Λόουτς μας αφηγείται την ιστορία του Ian Hart. Εστιάζει λίγο παραπάνω στην ιδεολογική διαμάχη των επαναστατών αδιαφορώντας ίσως για το γρήγορο της πλοκής. Η σκηνοθεσία είναι άρτια από έναν από τους κορυφαίους σύγχρονους Ευρωπαίους σκηνοθέτες.
