Το Ε’ και τελευταίο μέρος του αφιερώματος στον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο: Το μικρό Ψάρι
Ελληνική ταινία, σκηνοθεσία Γιάννης Οικονομίδης με τους : Βαγγέλη Μουρίκη , Βίκυ Παπαδοπούλου, Πέτρο Ζερβό
Λίγα λόγια για την ταινία:
Ο Στράτος δουλεύει σε ένα αρτοποιείο, ενώ παράλληλα εκτελεί συμβόλαια θανάτου. Με τα λεφτά οργανώνει την απόδραση του Λεωνίδα από τη φυλακή, θέλοντας να ξοφλήσει το χρέος του προς τον άνθρωπο στον οποίο χρωστά τη ζωή του. Μελαγχολικό, στιλάτο νεο-νουάρ, αλλά και μια απελπισμένη κατάβαση στην υπαρξιακή κόλαση της νεοελληνικής πραγματικότητας από έναν τολμηρό σκηνοθέτη που δεν μασά τα κινηματογραφικά λόγια του. Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βερολίνου. (πηγή : Αθηνόραμα)
Λίγα λόγια για το αφιέρωμα:
Από τις μυστηριώδεις σεκάνς του Νικολαϊδη, στις φροϋδικές συζητήσεις του Λάνθιμου, από το νοσταλγικό του Αγγελόπουλου και του Βούλγαρη, στο οριακό του Οικονομίδη. Διαδρομές που τέμνονται ενώ παραμένουν παράλληλες. Διαδρομές που θα κληθούμε να ακολουθήσουμε, να ερμηνεύσουμε και στο τέλος απλά να απολαύσουμε.
Για τις επόμενες 5 εβδομάδες, η ομάδα προβολών της εργατικής λέσχης, θα προσπαθήσει να διεισδύσει στον κόσμο του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου. Έναν κόσμο ρευστό και υπό διαμόρφωση, όπως άλλωστε και η σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Έναν κόσμο που εμφανίζει επιρροές από όλες τις πτυχές της εποχής που διανύουμε: οργή, πένθος, ανούσια προσπάθεια, χαμένη ελπίδα, ωμότητα, κυνισμό.
Ο σύγχρονος ελληνικός κινηματογράφος, σπάνια αντιμετωπίζεται ως ολότητα και ακόμη σπανιότερα έχει μελετηθεί ως τέτοια. Έχει θολά εναρκτήρια όρια, τα οποία είναι δόκιμο να τοποθετηθούν στην δεκαετία του 80’ όπου παρατηρείται μια πρώτη πειραματική προσέγγιση (Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα, 1979 Ν. Νικολαΐδης) στον κινηματογράφο και η κατασκευή μιας ιδιαίτερης φιλμικής γλώσσας με σαφείς αναφορές στην γαλλική αβάν-γκαρντ.Σκηνοθέτες που ξεχωρίζουν αυτή την εποχή είναι μεταξύ άλλων ο Νικολαΐδης, ο Κολλάτος, ο Κανελλόπουλος και ο Σφήκας με επιρροές από τον Άντι Γουόρχολ. Παράλληλα με την συγκεκριμένη προσέγγιση, αναπτύσσεται και ένα πιο αποστασιοποιημένο αφηγηματικό στυλ, επηρεασμένο από το θέατρο της αποστασιοποίησης του Μπρεχτ. Κύριοι εκπρόσωποι αυτού του ύφους είναι οι Βούλγαρης, Αγγελόπουλος και Φέρρης, οι οποίοι επηρεάζουν ένα ολόκληρο κινηματογραφικό ρεύμα στην Ευρώπη.
Μπαίνοντας στον 21ο αιώνα ο ελληνικός κινηματογράφος αφήνει πίσω του την αποστασιοποίηση και γεμίζει με οργή και ανθρωποκεντρισμό. Ορόσημο για το συγκεκριμένο στάδιο αποτελεί η ταινία Σπιρτόκουτο (2002) του Γιάννη Οικονομίδη, τον οποίο πλαισιώνουν σκηνοθέτες όπως ο Κούτρας και ο Τσιώλης με ιδιαίτερα σαρκαστικά στοιχεία. Επηρεασμένος από μια κοινωνική πραγματικότητα της οποίας το παρόν και το μέλλον διαγράφονται δυστοπικά, ο ελληνικός κινηματογράφος εμφανίζει νέα αφηγηματικά χαρακτηριστικά με επιρροές από το θέατρο του παραλόγου και τον Μπέκετ. Χαρακτηριστικότερος εκπρόσωπος, πάντα με μία δόση βρετανικού μαύρου χιούμορ και διογενικής ειρωνείας, ο Γιώργος Λάνθιμος που μαζί με τον Ευθύμη Φιλίππου επιστρέφουν σε ανέπαφες -για ένα διάστημα- θεματικές όπως η οικογένεια, οι σύγχρονες ανθρώπινες σχέσεις και η ανθρώπινη ύπαρξη. Αντίστοιχα κινείται και η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη (Chevalier, 2014).
Όλοι οι παραπάνω δημιουργοί -καθώς και τόσοι οι άλλοι που δεν αναφέρθηκαν- δεν συνθέτουν ένα υφολογικά και στιλιστικά ενιαίο κινηματογραφικό ρεύμα όπως συνέβαινε με τους σκηνοθέτες του σκανδιναβικού δράματος ή της γαλλικής νουβέλ βαγκ. Παρόλα αυτά είναι βαθιά επηρεασμένοι από την κίνηση της ελληνικής κοινωνίας και τις προβληματικές της. Παρατηρώντας κανείς τον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο από τον Αγγελόπουλο ως τον Λάνθιμο -ακόμα και αν δεν εντοπίζει κοινά δομικά χαρακτηριστικά- παρατηρεί την ίδια την ελληνική κοινωνία να διαμορφώνεται.
Κινηματογραφική Ομάδα Εργατικής Λέσχης Νέας Ιωνίας
