«Στη μέθοδο παραγωγής της απόλυτης υπεραξία που προηγήθηκε, υποθέσαμε πως ο χρόνος της αναγκαίας εργασίας, δηλαδή του τμήματος εκείνου της εργάσιμης ημέρας κατά το οποίο ο εργάτης αναπληρώνει την αξία της εργασιακής του δύναμης, αποτελούσε ένα σταθερό μέγεθος. Ο βαθμός της εκμετάλλευσης τότε, ή το μέγεθος της υπεραξίας αντλείται από την παράταση, σε απόλυτο βαθμό, του μεγέθους της υπερεργασίας, του τμήματος δηλαδή της εργάσιμης ημέρας κατά το οποίο ο εργάτης δουλεύει “δωρεάν” για τον κεφαλαιοκράτη. Στην παραγωγή της απόλυτης υπεραξίας, συνεπώς, το μέγεθος της εργάσιμης ημέρας αποτελεί ένα μεταβλητό μέγεθος, οι διακυμάνσεις του οποίου προκύπτουν από το βαθμό ανάπτυξης της ταξικής πάλης.
Στο επόμενο μέρος, στην παραγωγή της σχετικής υπεραξίας, η μέθοδος παραγωγής της υπεραξίας μεταβάλλεται. Εδώ η εργάσιμη ημέρα θεωρείται ένα δεδομένο και σταθερό μέγεθος και η άντληση της υπεραξίας από τον κεφαλαιοκράτη στρέφεται στη συντόμευση του αναγκαίου τμήματος της υπεραξίας.
Εδώ εισάγονται στην μαρξική ανάλυση οι κατηγορίες της παραγωγικότητας και της εντατικοποίησης της εργασίας μέσα από μια σειρά μεθόδους που ακολουθούν την ιστορική ανάπτυξη του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Από την απλή συνεργασία, στην πρωταρχική βιοτεχνία, τη μανιφακτούρα μέχρι και το
εργοστάσιο τίθεται το ζήτημα πως το Κεφάλαιο αίρει το φραγμό της παράτασης της εργάσιμης ημέρας επαναστατικοποιώντας τις ίδιες τις μεθόδους παραγωγής και εντείνοντας την ένταση της εκμετάλλευσης της εργασίας στην παραγωγική διαδικασία. »
